สภาผู้บริโภคร่วมกับนิตยสารฉลาดซื้อ มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค เผยผลทดสอบ “หมูสวรรค์ – เนื้อสวรรค์” 80% พบวัตถุกันเสีย บางตัวอย่างพบในปริมาณสูง
วันนี้ (19 พฤศจิกายน 2568) สภาผู้บริโภคและนิตยสารฉลาดซื้อ มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค ร่วมแถลงเฝ้าระวังสินค้าผลิตภัณฑ์เนื้อสัตว์แปรรูป ผลทดสอบวัตถุกันเสีย 4 ชนิด ได้แก่ กรดเบนโซอิก, กรดซอร์บิก, ไนเทรต, และไนไทรต์ ในผลิตภัณฑ์เนื้อสัตว์แปรรูปจำนวน รวม 20 ตัวอย่าง ได้แก่ หมูสวรรค์ 13 ตัวอย่างและเนื้อสวรรค์ 7 ตัวอย่าง สุ่มเก็บตัวอย่างเดือนกรกฎาคม – สิงหาคม 2568 จากร้านค้าออนไลน์ 16 ตัวอย่าง และร้านค้าปลีกในพื้นที่กรุงเทพฯ และต่างจังหวัด 4 ตัวอย่าง
ผลิตภัณฑ์หมูสวรรค์และเนื้อสวรรค์ ทั้ง 20 ตัวอย่าง มีการแสดงฉลากยี่ห้อ ดังนี้ 1. ส.ขอนแก่น หมูสวรรค์อบ, 2. พรทิพย์ (น่ำง้วน) หมูสวรรค์นุ่ม, 3. เจ้าสัว หมูสวรรค์, 4. ฮะ กี่ ลิ้ม จิง เชียง, 5. โชคชัยสเต็คเฮ้าส์ หมูสวรรค์, 6. ปึงหงี่เชียง หมูสวรรค์, 7. พรมีคุณ หมูสวรรค์ สูตรกลมกล่อม, 8. มูเฮง หมูสวรรค์, 9. น้อยหมูสวรรค์, 10. สะเบียง หมูสวรรค์, 11. พรมีคุณ เนื้อสวรรค์, 12. โชคชัยสเต็คเฮ้าส์ เนื้อสวรรค์, 13. ต.เนื้อย่าง โคขุนรสเด็ด,14. เนื้อคู่ฮาลาล, 15. เพ็ญนภา เนื้อสวรรค์, 16. เจได บีฟ เนื้อสวรรค์, 17. กิมจั๊ว หมูสวรรค์, 18. เฮือนหมูสวรรค์, 19. เฮือนหมูสวรรค์ เนื้อสวรรค์, 20. บ้านหมูหวาน หมูสวรรค์ โดยมีการทดสอบหาวัตถุกันเสีย กรดเบนโซอิก, กรดซอร์บิก ,ไนเทรต, และ ไนไทรต์ ใช้เกณฑ์ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 444) พ.ศ. 2566 เรื่อง กำหนดหลักเกณฑ์ เงื่อนไข วิธีการใช้ และอัตราส่วนของวัตถุเจือปนอาหาร (ฉบับที่ 3) โดยห้องทดสอบและวิธีการที่ได้รับการรับรองตามมาตรฐาน ISO 17025
ทัศนีย์ แน่นอุดร บรรณาธิการนิตยสารฉลาดซื้อ กล่าวว่า ผลการทดสอบครั้งนี้ ห้องปฏิบัติการตรวจพบ “วัตถุกันเสีย” ในผลิตภัณฑ์หมูสวรรค์ 11 ตัวอย่าง และ ผลิตภัณฑ์เนื้อสวรรค์ 5 ตัวอย่าง รวม 16 ตัวอย่างหรือคิดเป็น 80% และไม่พบวัตถุกันเสียในผลิตภัณฑ์จำนวน 4 ตัวอย่างหรือคิดเป็น 20% โดยเมื่อแยกตามประเภทของวัตถุกันเสียจากทั้ง 16 ตัวอย่าง ตรวจพบ กรดเบนโซอิกปริมาณตั้งแต่ 16.78 – 2678.92 มิลลิกรัม/กิโลกรัม , ไนเทรตปริมาณตั้งแต่ 12.96 – 5308.09 มิลลิกรัม/กิโลกรัม , กรดซอร์บิกปริมาณตั้งแต่ 161.43 – 504.01มิลลิกรัม/ กิโลกรัม และพบไนไทรต์ 1 ตัวอย่างปริมาณ 593.37 มิลลิกรัม/กิโลกรัม นอกจากนี้เรายังพบว่า 9 ตัวอย่างจากทั้ง 16 ตัวอย่าง มีวัตถุกันเสียมากกว่า 1 ชนิด หรือคิดเป็น 56.25% (ดูกราฟิกประกอบ)
ทั้งนี้ ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข ฉบับที่ 444 พ.ศ. 2566 วัตถุกันเสียกรดเบนโซอิก ไนไทรท์และไนเทรต ไม่อนุญาตให้ใช้เลย ในหมวดอาหาร 08.2.2 หมู/เนื้อสวรรค์ (เนื้อเป็นชิ้น) ส่วนกรดซอร์บิกอนุญาตให้ใช้ได้ไม่เกิน 200 มิลลิกรัม/กิโลกรัม (ห้ามใช้กรดซอร์บิกร่วมกับกลุ่มไนไทรต์) ซึ่งหากพิจารณาตามผลทดสอบครั้งนี้เทียบกับประกาศกระทรวงสาธารณสุขฯ ก็เป็นข้อสังเกตว่า ยังตรวจพบปริมาณกรดเบนโซอิก ไนไทรต์และไนเทรต บางตัวอย่างพบในปริมาณสูง
อย่างไรก็ตาม คณะผู้ทดสอบโดย สภาผู้บริโภคได้นำส่งรายงานผลการทดสอบต่อสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) แล้ว และการจะพิจารณาดำเนินการเพื่อกำกับดูแลผลิตภัณฑ์ว่า มีการใช้วัตถุกันเสียไม่เป็นไปตามกฎหมายกำหนดหรือไม่นั้น เป็นอำนาจหน้าที่ของ อย. โดยตรง ซึ่งจะติดตามผลการดำเนินงานของหน่วยงานและแจ้งผลต่อผู้บริโภคในโอกาสต่อไป ทั้งนี้กฎหมายอาหารกำหนดให้ผลิตภัณฑ์เนื้อสัตว์แปรรูปหมูสวรรค์ เนื้อสวรรค์ สามารถใช้วัตถุกันเสียกรดซอร์บิกได้ เพื่อช่วยยืดอายุไม่ให้เนื้อสัตว์แปรรูปเสียเร็วและทำให้สีเนื้อสัตว์แปรรูป คงสภาพเหมือนเดิม แต่หากการใช้ไม่เป็นไปตามประกาศกระทรวงสาธารณสุขเรื่องวัตถุเจือปนอาหาร และผู้บริโภคได้รับวัตถุกันเสียสะสมในร่างกายมาก ๆ อาจส่งผลเสียต่อสุขภาพในระยะยาว
ด้าน โสภณ หนูรัตน์ หัวหน้าฝ่ายคุ้มครองและพิทักษ์สิทธิผู้บริโภค สภาผู้บริโภค กล่าวว่า ในกรณีที่เจอไนไทรต์ ไนเทรตกับเบนโซอิกในผลิตภัณฑ์หมูสวรรค์ – เนื้อสวรรค์ ซึ่งเป็นวัตถุกันเสียที่ห้ามใช้นั้น มีโอกาสเป็นไปได้ว่าอาจมาจากวัตถุดิบที่นำมาประกอบเป็นอาหาร แต่ไม่น่าจะพบในปริมาณสูง ซึ่ง อย. ต้องไปตรวจสอบว่ามีการปนเปื้อนจากวัตถุดิบหรือมีการเจตนาใช้ ตรงนี้ต้องมีการตรวจพิสูจน์
ข้อสังเกตสำคัญอีกส่วน คือ จากการสุ่มซื้อหมูสวรรค์ – เนื้อสวรรค์ จากร้านค้าออนไลน์ พบว่า สินค้าบางตัวอย่างมีปริมาณบรรจุไม่ตรงกับตัวเลขปริมาณหรือน้ำหนักที่แจ้งบนฉลากบรรจุภัณฑ์ และบางตัวอย่างไม่มีการแจ้งเลข อย. ทั้งที่เป็นข้อมูลสำคัญในการตัดสินใจสำหรับผู้บริโภค อีกทั้งยังพบว่า สินค้าหมูสวรรค์ในสองตัวอย่าง มีการใช้เลขสารบบอาหารหรือเลข อย. ซ้ำกัน ทั้งที่ไม่สามารถทำได้ ซึ่งข้อนี้ก็เป็นสิ่งที่ผิดกฎหมายชัดเจน จึงขอเรียกร้องให้ผู้ผลิตดำเนินการให้ถูกต้อง
ขณะที่ ภก.ภาณุโชติ ทองยัง ประธานอนุกรรมการด้านอาหาร ยา และผลิตภัณฑ์สุขภาพ สภาผู้บริโภค กล่าวว่า สภาผู้บริโภคและมูลนิธิเพื่อผู้บริโภค มีข้อเสนอต่อ อย. ขอให้เฝ้าระวังตรวจสอบอย่างจริงจัง ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่องการแสดงฉลากอาหารในภาชนะบรรจุ ที่กำหนดให้แสดงข้อมูลวัตถุเจือปนอาหาร จากการเก็บตัวอย่างพบว่า แม้เป็นผลิตภัณฑ์หมูสวรรค์และเนื้อสวรรค์ที่มี อย. ก็ยังไม่ระบุข้อมูลวัตถุกันเสียตามที่มีประกาศไว้
ส่วนข้อเสนอเกี่ยวกับการแสดงข้อมูลวัตถุกันเสียบนฉลาก หากผลิตภัณฑ์นั้นไม่เติมวัตถุกันเสีย ก็ควรระบุให้ชัดด้วยว่า “ไม่ใส่วัตถุกันเสีย” เพื่อเป็นทางเลือกให้กับผู้บริโภคได้มั่นใจมากขึ้น หากผลิตภัณฑ์นั้นเติมวัตถุกันเสีย ก็ควรระบุไปเลยว่าเป็นวัตถุกันเสียชนิดใดบ้าง เพราะการใส่เป็น INS No. ไว้ ผู้บริโภคทั่วไปอาจไม่รู้ว่าคืออะไร และไม่สามารถประเมินความเสี่ยงที่อาจได้รับจากชนิดและปริมาณวัตถุกันเสียที่บริโภคเข้าไปได้
พร้อมกันนี้ได้เสนอให้เสนอหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น อย. สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.)กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ มหาวิทยาลัย ควรมีกระบวนการเชิงรุกในการให้ความรู้แก่ผู้ผลิตหมูสวรรค์และเนื้อสวรรค์เกี่ยวกับการใช้ชนิดและปริมาณของวัตถุกันเสียที่เหมาะสมและปลอดภัยต่อผู้บริโภค รวมทั้งสนับสนุนส่งเสริมให้ผู้ผลิตเข้าถึงเทคโนโลยีกระบวนการผลิตอาหารประเภทเนื้อสัตว์แปรรูปปรุงสุกที่อร่อยและเก็บได้นานขึ้น โดยปราศจากวัตถุกันเสียได้ในต้นทุนสมเหตุสมผลอย่างทั่วถึง
จากผลสำรวจที่ได้ในครั้งนี้ แนะนำให้เลือกบริโภคผลิตภัณฑ์หมูสวรรค์และเนื้อสวรรค์ที่แสดงเลขสารบบอาหาร 13 หลัก ในเครื่องหมาย อย. ไว้บนฉลาก มีการระบุส่วนประกอบ รายละเอียดผู้ผลิต และที่สำคัญคือให้สังเกตข้อความว่ามีการใช้หรือไม่ใช้วัตถุกันเสีย รวมทั้งดูวันเดือนปีที่ผลิตและวันหมดอายุประกอบด้วยทุกครั้ง และไม่ควรบริโภคหมูสวรรค์และเนื้อสวรรค์ปริมาณมาก ๆ และบ่อยเกินไป เพื่อลดความเสี่ยงการได้รับวัตถุกันเสียสะสมในร่างกายจนอาจเกิดผลเสียต่อสุขภาพได้
