เผยผลสำรวจร้านจำหน่ายมอเตอร์ไซค์ทั่วประเทศ พบปัญหาผู้บริโภคยังไม่เข้าใจเรื่องระบบ เบรกABS ที่สามารถเพิ่มความปลอดภัยได้ และยังพบปัญหาถูกจำกัดสิทธิในการซื้อด้วยเงินสด สภาผู้บริโภคเสนอจัดทำคู่มือก่อนซื้อรถจักรยานยนต์เพื่อให้ผู้บริโภคเข้าใจสิทธิเข้าใจใช้งานระบบเบรก พร้อมเพิ่มบทลงโทษร้านค้า
สภาผู้บริโภค ร่วมกับมหาวิทยาลัยรังสิต จัดประชุมเปิดผลสำรวจร้านจำหน่ายรถจักรยานยนต์ เพื่อศึกษาความเป็นธรรมในการทำสัญญาซื้อขาย และการเข้าถึงรถจักรยานยนต์ที่มีระบบห้ามล้อตามกฎหมายของผู้บริโภคโดยพบว่า ผู้บริโภคยังไม่เข้าใจเรื่องระบบเบรก รวมถึงไม่ได้เลือกพิจารณาเลือกซื้อรถจากระบบเบรกแบบป้องกันล้อล็อกหรือเบรกเอบีเอส (ABS) และระบบเบรกซีบีเอส (CBS) หรือเอบีเอส รวมถึงติดปัญหาถูกจำกัดสิทธิในการซื้อด้วยเงินสด โดยผลวิจัยยังพบว่ารถจักรยานยนต์ที่จำหน่ายในปัจจุบันกว่า 80% เป็นรถขนาดไม่เกิน 125 ซีซี ขณะที่กรมการขนส่งทางบกได้ออกประกาศกำหนดให้รถรุ่นใหม่ที่มีความจุกระบอกสูบเกินกว่า 125 ซีซี ต้องติดตั้งระบบเบรกแบบป้องกันล้อล็อกหรือเบรกเอบีเอส (ABS) ส่วนรถที่มีขนาดไม่เกิน 125 ซีซี สามารถใช้ได้ทั้งระบบเบรกซีบีเอส (CBS) หรือเอบีเอส
การประชุมมีการรับฟังความคิดเห็นจากผู้มีส่วนได้เสีย ได้มีหน่วยงานภาครัฐและเอกชนเข้าร่วม อาทิ กรมการขนส่งทางบก สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) กรมการค้าภายใน ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (เอ็มเทค) และแพลตฟอร์มเมตาหรือเฟซบุ๊ก (Facebook) เพื่อร่วมแลกเปลี่ยนข้อมูลและเสนอแนะแนวทางคุ้มครองผู้บริโภคอย่างรอบด้าน โดยจากการแลกเปลี่ยนในเวที ทุกภาคส่วนเห็นร่วมกันว่าจำเป็นต้องเร่งสร้างการรับรู้และความเข้าใจให้แก่ผู้บริโภคเกี่ยวกับระบบเบรกมาตรฐานตามประกาศของกรมการขนส่งฯ และสิทธิพื้นฐานในการซื้อรถจักรยานยนต์ โดยทีมนักวิจัยเสนอให้จัดทำคู่มือก่อนซื้อรถจักรยานยนต์เพื่อให้ผู้บริโภคเข้าใจสิทธิของตัวเอง และขอให้หน่วยงานรัฐเพิ่มการบังคับใช้กฎหมายและลงโทษร้านค้าที่ละเมิดสิทธิผู้บริโภค
ผศ.ดร.จิรัชฌา วิเชียรปัญญา อาจารย์ประจำวิทยาลัยนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต หัวหน้าทีมวิจัย เปิดเผยว่า การสำรวจครอบคลุมร้านจำหน่ายรถจักรยานยนต์ 70 แห่งทั่วประเทศ พบว่า 80% เป็นตัวแทนจำหน่ายของบริษัทผู้ผลิต และอีก 20% เป็นร้านทั่วไป โดยรูปแบบการซื้อขายที่พบบ่อยที่สุดคือ การผ่อนชำระ 54.63% ส่วนการซื้อเงินสดมีเพียง 45.37% โดยมีการผ่อนชำระมากที่สุดที่ 36 งวด รองลงมาคือ 24 งวด และมากกว่า 36 งวดตามลำดับ ขณะที่ช่องทางชำระเงินส่วนใหญ่ผ่านไฟแนนซ์ ตามด้วยการจ่ายเงินสดและโอนเข้าบัญชีร้าน
ทีมนักวิจัย ระบุว่า รถจักรยานยนต์ที่จำหน่ายในปัจจุบันกว่า 80% เป็นรถขนาดไม่เกิน 125 ซีซี ส่วนกรมการขนส่งทางบกได้ออกประกาศกำหนดให้รถรุ่นใหม่ที่มีความจุกระบอกสูบเกินกว่า 125 ซีซี ต้องติดตั้งระบบเบรกแบบป้องกันล้อล็อกหรือเบรกเอบีเอส (ABS) ส่วนรถที่มีขนาดไม่เกิน 125 ซีซี สามารถใช้ได้ทั้งระบบเบรกซีบีเอส (CBS) หรือเอบีเอส
ขณะเดียวกันทีมวิจัยสำรวจพบว่า ร้านส่วนใหญ่มีการให้ข้อมูลของรถจักรยานยนต์ตามกฎหมาย เช่น การติดฉลากแสดงข้อมูลตามประกาศของสำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) แสดงข้อมูลระบบเบรกว่าเป็นระบบเบรกซีบีเอส หรือเอบีเอส แต่ได้พบปัญหาที่ผู้ประกอบการสะท้อน เช่น รถรุ่นยอดนิยมมีไม่เพียงพอต่อการขาย ส่งมอบล่าช้า และต้องแข่งขันด้านราคาสูง โดยเฉพาะในพื้นที่กรุงเทพฯ ที่มีปัญหาการระบายสินค้าและรุ่นค้างสต็อก ขณะที่ร้านค้าในภาคใต้และภาคตะวันตกประสบปัญหาการขายรถมือสองลดลง ทั้งนี้ ผู้ประกอบการเรียกร้องให้บริษัทผู้ผลิตจัดสรรรถให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาด จัดอบรมพนักงานเพิ่มความรู้ด้านเทคนิค และให้หน่วยงานภาครัฐมีมาตรการคืนเงินจองแก่ผู้บริโภคที่ยื่นขอสินเชื่อไม่ผ่าน เพื่อให้เกิดความเป็นธรรมต่อผู้บริโภค
“ระบบเบรกมาตรฐานเป็นสิ่งจำเป็นในการลดอุบัติเหตุ ควรส่งเสริมให้ผู้บริโภคเข้าถึงรถจักรยานยนต์ที่ติดตั้งระบบเบรกในลักษณะนี้” ทีมนักวิจัย กล่าว
ทั้งนี้ทีมนักวิจัยเสนอให้จัดทำคู่มือก่อนซื้อรถจักรยานยนต์เพื่อให้ผู้บริโภคเข้าใจสิทธิของตัวเอง อาทิ การทำสัญญาเช่าซื้อ การผ่อนชำระตามอัตราดอกเบี้ยที่กฎหมายกำหนด และข้อควรระวังในการชำระเงิน รวมถึงให้หน่วยงานรัฐเพิ่มการบังคับใช้กฎหมายและลงโทษร้านค้าที่ละเมิดเพื่อยกระดับการคุ้มครองผู้บริโภคในระยะยาว
ขณะเดียวกันในเวทีรับฟังความคิดเห็นยังได้รับเสียงสะท้อนถึงปัญหาความไม่เป็นธรรมทางสัญญา โดยผู้บริโภคหลายรายและหน่วยงานประจำจังหวัด ได้สะท้อนปัญหาเพิ่มเติมเกี่ยวกับการไม่สามารถซื้อรถด้วยเงินสดได้ หรือไม่ได้รับคู่ฉบับของสัญญาเช่าซื้อ ซึ่งเป็นสิ่งที่กฎหมายคุ้มครองผู้บริโภคกำหนดให้ผู้ให้เช่าซื้อรถต้องส่งมอบ นอกจากนี้ยังมีกรณีร้องเรียนในบางพื้นที่ เช่น จังหวัดพะเยาและสงขลา ที่พบปัญหาการเรียกเก็บค่าใช้จ่ายเพิ่มโดยไม่แสดงรายละเอียด และการส่งมอบรถล่าช้ากว่ากำหนด
ด้าน วิธิเนศวร์ เนียมมีศรี นักสืบสวนสอบสวนชำนาญการพิเศษ สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) กล่าวในเวทีว่า รถจักรยานยนต์และรถจักรยานยนต์ไฟฟ้าจัดเป็นสินค้าควบคุมฉลาก ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค พ.ศ. 2522 ผู้ประกอบการต้องจัดทำฉลากภาษาไทยให้ชัดเจน ไม่น้อยกว่า 2 มิลลิเมตร และต้องระบุประเภทของระบบห้ามล้อลงในฉลาก เพื่อให้ผู้บริโภคตัดสินใจซื้อได้อย่างมีข้อมูล หากไม่ปฏิบัติตามจะเข้าข่ายฝ่าฝืนกฎหมาย ทั้งนี้ สคบ. ได้มีการออกประกาศฉบับใหม่ คือ ประกาศคณะกรรมการว่าด้วยสัญญา เรื่อง ให้ธุรกิจการให้บริการเช่ารถยนต์และรถจักรยานยนต์เป็นธุรกิจที่ควบคุมสัญญา พ.ศ. 2568 มีผลบังคับใช้ในวันที่ 30 ธันวาคม 2568 โดยประกาศดังกล่าว มีสาระสำคัญ เช่น กำหนดให้แบบสัญญาเช่ารถยนต์และรถจักรยานยนต์ต้องเป็นภาษาไทย ใช้ข้อความที่อ่านเข้าใจง่าย ไม่ซ่อนเงื่อนไขห้ามใช้ข้อสัญญาที่เป็นการจำกัดความรับผิดของผู้ประกอบธุรกิจ หรือเป็นการสร้างภาระที่ไม่เป็นธรรมแก่ผู้บริโภค และต้องระบุรายละเอียดเกี่ยวกับค่าใช้จ่าย ค่าปรับ ค่าธรรมเนียม และภาระหนี้ให้ครบถ้วนและโปร่งใส เป็นต้น
ส่วน ดิเรก บริหาร วิศวกรเครื่องกลชำนาญการ กรมการขนส่งทางบก ชี้แจงว่า การกำหนดมาตรฐานระบบห้ามล้อเป็นการยกระดับความปลอดภัยและสิ่งแวดล้อม โดยรถทุกคันที่จะจดทะเบียนต้องผ่านการรับรองสมรรถนะจากกรมขนส่งฯ เพื่อให้รถจักรยานยนต์ที่วิ่งบนถนนทุกคันมีระบบห้ามล้อได้มาตรฐานและสร้างความเชื่อมั่นและลดความเสี่ยงอุบัติเหตุ และจะมีการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์เพื่อส่งเสริมให้ผู้บริโภคมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการขับขี่รถที่มีระบบเบรกทั้งสองระบบเพิ่มเติมด้วย
ดร.ฉัตรชัย ศรีสุรางค์กุล หัวหน้าวิจัยเทคโนโลยียานยนต์และการขับขี่ ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (เอ็มเทค) อธิบายเพิ่มเติมว่า ระบบซีบีเอส CBS (Combined Braking System) จะช่วยให้เบรกหน้าหลังทำงานร่วมกัน เหมาะกับพฤติกรรมการขับขี่ทั่วไป ส่วนระบบเอบีเอส ABS (Anti-lock Braking System) จะทำงานเมื่อเกิดการเบรกฉุกเฉิน เพื่อป้องกันไม่ให้ล้อล็อก ซึ่งมีประสิทธิภาพสูงกว่าแต่มีต้นทุนสูงกว่าเช่นกัน
ด้าน กรรณิการ์ พรพิพัฒน์ ผู้อำนวยการกลุ่มพัฒนาการจัดการระบบการค้าบริการ กรมการค้าภายใน เน้นย้ำว่าผู้ประกอบการแสดงราคาขายให้ชัดเจนตามกฎหมาย ห้ามซ่อนราคาหรือแสดงราคาไม่ตรงกับความเป็นจริง ส่วนการบังคับขายแบบเงินผ่อนถือเป็นการจำกัดสิทธิของผู้บริโภค แม้จะยังไม่อยู่ภายใต้การควบคุมโดยตรง แต่ควรมีการกำกับดูแลอย่างใกล้ชิด
ขณะที่ตัวแทนจาก ประดิษฐา วีรสกุล Senior Analyst Bower Group Asia ผู้แทนจากแพลตฟอร์มเมตาหรือเฟซบุ๊ก (Facebook) ชี้แจงว่า การขายรถจักรยานยนต์ผ่านเฟซบุ๊กมาร์เก็ตเพลส (Facebook Marketplace) เป็นเพียงพื้นที่ประกาศซื้อขายระหว่างผู้ใช้ ไม่มีการเก็บค่าธรรมเนียม โดยผู้ขายต้องรับผิดชอบต่อสินค้าที่ขายเอง อย่างไรก็ตาม เมตากำลังร่วมมือกับกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (DE) ออกมาตรการยืนยันตัวตนของผู้ลงโฆษณา เพื่อสร้างความปลอดภัยและความน่าเชื่อถือของข้อมูลบนแพลตฟอร์ม
อย่างไรก็ตาม ที่ผ่านมากรมการขนส่งทางบกได้ออกประกาศกำหนดมาตรฐานเกี่ยวกับระบบห้ามล้อของรถจักรยานยนต์ โดยมีสาระสำคัญในการกำหนดให้รถจักรยานยนต์ที่มีความจุกระบอกสูบเกินกว่า 125 ซีซี ต้องติดตั้งระบบห้ามล้อที่มีระบบเอบีเอส (ABS) เริ่ม 1 มกราคม 2567 ส่วนในรถจักรยานยนต์ที่ขนาดต่ำกว่า 125 ซีซี กำหนดให้ผู้ผลิตสามารถเลือกได้ว่าจะติดตั้งระบบเบรกแบบเอบีเอส หรือซีบีเอส (Combine Braking System) ซึ่งเป็นระบบที่กระจายแรงเบรกระหว่างหน้าและล้อหลังก็ได้
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
