ยกมติ กสม. รับฟังความเห็นประชาชนก่อนทำ ร่างผังเมืองรวม กทม.

กสม. ชี้ชัด กทม. ละเมิดสิทธิประชาชนจากกระบวนการจัดทำ ร่างผังเมืองรวม กรุงเทพฯ ด้านสภาผู้บริโภคย้ำ ประชาชนต้องมีสิทธิร่วมตัดสินใจในทุกกระบวนการของการวางผังเมือง

จากกรณีที่สภาผู้บริโภค ร่วมกับตัวแทนกลุ่มประชาชนในพื้นที่กรุงเทพมหานคร ยื่นหนังสือร้องเรียนต่อคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) เรื่องความไม่ชอบธรรมในกระบวนการจัดทำ ร่างผังเมืองรวมกรุงเทพมหานคร (ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 4) เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2567  ล่าสุด กสม.มีความเห็นว่าการดำเนินงานของกทม.เข้าข่ายละเมิดสิทธิของประชาชน

วันที่ 5 สิงหาคม 2568 พรพรหม โอกุชิ ผู้ช่วยเลขานุการคณะอนุกรรมการอสังหาริมทรัพย์และที่อยู่อาศัย สภาผู้บริโภค ระบุว่า ล่าสุด การแถลงข่าวของกสม. ชี้ชัดว่าการดำเนินการของกรุงเทพมหานคร (กทม.) มีลักษณะขาดการมีส่วนร่วมของประชาชนอย่างทั่วถึง แม้ กทม. จะอ้างว่ามีการเปิดรับฟังความคิดเห็นต่อ ร่างผังเมืองรวม กรุงเทพฯ ในปี 2562 แต่กลับมีข้อจำกัดทั้งด้านช่องทางการสื่อสาร วิธีการนำเสนอ และระยะเวลาในการแสดงความคิดเห็นที่ไม่เพียงพอ ส่งผลให้ประชาชนส่วนใหญ่ไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลได้อย่างแท้จริง

สำหรับความเห็นและข้อเสนอแนะของ กสม. ในครั้งนี้ นับเป็นพัฒนาการที่สำคัญในเชิงโครงสร้างและกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับการวางผังเมือง ซึ่งชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นของการคำนึงถึงสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชนในการเข้าถึงข้อมูล การมีส่วนร่วม และการได้รับการเยียวยาจากผลกระทบเชิงนโยบายของรัฐ แนวโน้มที่หน่วยงานต่าง ๆ เริ่มตระหนักและขับเคลื่อนประเด็นสิทธิมนุษยชนในมิติของการจัดทำผังเมือง ถือเป็นสัญญาณเชิงบวกที่สะท้อนถึงการพัฒนาการเมืองภาคประชาชนและการยกระดับธรรมาภิบาลในเชิงพื้นที่ ซึ่งควรได้รับการส่งเสริมให้เป็นแนวทางปฏิบัติที่เป็นระบบและยั่งยืนต่อไป

“ประชาชนไม่ควรถูกมองเพียงในฐานะผู้รับผลกระทบ หากแต่ควรเป็นผู้มีสิทธิร่วมตัดสินใจ ตั้งแต่ขั้นตอนการออกแบบ วางแผน ไปจนถึงการประเมินผล ซึ่งแนวโน้มการรับฟังเสียงของประชาชนมากขึ้นในระดับนโยบาย ถือเป็นพัฒนาการที่น่ายินดี และควรเป็นมาตรฐานของการจัดทำนโยบายเมืองทุกระดับ”

ทั้งนี้ เนื้อหาในรายงานของ กสม. ระบุว่า การเผยแพร่ข้อมูลโดย กทม. ส่วนใหญ่อาศัยเพียงเว็บไซต์ของหน่วยงานและการติดป้ายประชาสัมพันธ์ในสถานที่ราชการ ไม่ครอบคลุมทุกครัวเรือน ขณะที่เนื้อหาที่นำเสนอในการประชุมก็มีลักษณะทางเทคนิค ยากต่อการเข้าใจ และไม่มีการอธิบายผลกระทบอย่างชัดเจน นอกจากนี้ ยังไม่มีการเผยแพร่ผลสรุปของการรับฟังความคิดเห็นหรือแนวทางการเยียวยาผลกระทบที่ประชาชนอาจได้รับ

จากข้อเท็จจริงที่ได้รับ กสม. จึงมีมติให้ส่งข้อเสนอแนะไปยังกรุงเทพมหานคร และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อดำเนินการตามแนวทาง ดังนี้

1. กทม. ควรจัดให้มีการรับฟังความคิดเห็นจากประชาชนเพิ่มเติมอย่างทั่วถึงในทุกเขตทั้ง 50 เขต รวมถึงจัดเวทีระดับกลุ่มพื้นที่และระดับภาพรวม
2. ขอให้ขยายระยะเวลาให้ประชาชนสามารถยื่นคำร้องขอแก้ไขหรือเสนอแนะต่อผังเมืองได้อย่างเหมาะสม
3. ปรับปรุงช่องทางการสื่อสาร โดยเฉพาะให้ส่งข้อมูลถึงประชาชนทุกครัวเรือน ไม่ใช่เพียงผ่านเว็บไซต์
4. จัดให้มีช่องทางซักถามข้อมูล รวมถึงอธิบายชี้แจงต่อข้อสงสัยของประชาชนให้เข้าใจได้อย่างชัดเจน
5. เผยแพร่ผลการรับฟังความคิดเห็นทุกครั้งอย่างครบถ้วน และโปร่งใส
6. กรมโยธาธิการและผังเมือง ควรมีบทบาทในการเผยแพร่ความรู้ให้หน่วยงานต่าง ๆ เข้าใจหลักการมีส่วนร่วมและสิทธิตามกฎหมายผังเมืองอย่างถูกต้อง
7. คณะกรรมการผังเมืองควรพิจารณาปรับปรุงประกาศฯ โดยกำหนดให้การส่งหนังสือราชการแจ้งข้อมูลแก่ประชาชนทุกครัวเรือน เป็นขั้นตอนที่มีผลบังคับ เพื่อให้เกิดการรับรู้และมีส่วนร่วมอย่างแท้จริงในทุกขั้นตอนของการวางและจัดทำผังเมือง

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

ประชาชนนำ 493 รายชื่อ ยื่นกรรมการสิทธิฯ สอบ กทม. ทำผังเมืองขัดกฎหมาย