ปรากฏการณ์ เจนนี่ ไลฟ์ขายของยอดทะลุ 264 ล้านบาทใน 4 วัน กระตุ้นพฤติกรรมการซื้อแบบกะทันหันผ่านความบันเทิงและอารมณ์ร่วม อาจเป็น “กับดักทางอารมณ์” ที่ทำให้ผู้บริโภคตัดสินใจซื้อโดยไม่ทันไตร่ตรอง สร้างภาระการเงินระยะยาว
ปรากฏการณ์ เจนนี่ ได้หมดถ้าสดชื่น ไลฟ์ขายของผ่านติ๊กต๊อกสร้างยอดขายอย่างรวดเร็ว กลายเป็นกรณีศึกษาที่ตอกย้ำถึงการทำงานของกลไกตลาดผ่านสื่อสังคมออนไลน์ ที่ใช้ความบันเทิงควบคู่กับกับสร้างปฏิสัมพันธ์แบบทันที กระตุ้นให้เกิดพฤติกรรมการซื้อแบบกะทันหัน ขาดการไตร่ตรอง สภาผู้บริโภคหวั่นสร้างภาระการเงินในระยะยาว
หยุดคิดก่อนตัดสินใจซื้อกะทันหัน
แม้การตลาดแบบการซื้อแบบกะทันหัน จะเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างยอดขายอย่างรวดเร็ว แต่ในอีกมุมหนึ่ง นี่คือ “กับดักทางอารมณ์” ที่ผู้บริโภคควรระมัดระวังการซื้อโดยไม่วางแผนล่วงหน้า ที่เกิดจากแรงกระตุ้นชั่วขณะ ไม่ว่าจะเป็นความบันเทิงจากเนื้อหาที่สนุกสนาน โปรโมชั่นสุดพิเศษ หรือความตื่นเต้นจากข้อเสนอพิเศษแบบจำกัดเวลา ซึ่งล้วนทำให้ตัดสินใจอย่างรวดเร็วโดยขาดการไตร่ตรองถึงความจำเป็นและความคุ้มค่า
สิ่งที่ตามมา คือการซื้อสินค้าที่อาจไม่ได้ตอบโจทย์ชีวิตจริง เช่น ของที่ยังไม่จำเป็นต้องใช้ ซื้อเพราะรู้สึกว่าถูกหรือเพราะ “ของมันต้องมี” แต่สุดท้ายกลับถูกวางทิ้งไว้เฉย ๆ หรือหมดอายุก่อนใช้งานจริง นอกจากนี้ ร้านค้ายังมีผลกระทบตามจากการตัดสินใจซื้อกะทันหัน ทำให้เกิดการยกเลิกออร์เดอร์ หรือปฏิเสธรับสินค้าและตีกลับ เพราะเมื่อผู้บริโภคได้มีเวลาพิจารณาทำให้มีการเปรียบเทียบมากขึ้น และพบว่าสิ่งที่ซื้อมานั้นอาจไม่คุ้มค่าหรือไม่จำเป็นจริง ๆ ซึ่งในกรณีไลฟ์ของเจนนี่เกิดการคืนสินค้าจำนวนมากกว่า 1,000 ออร์เดอร์
สภาผู้บริโภคจึงขอแนะนำว่า ก่อนจะกด “สั่งซื้อทันที” ลองหยุดคิดสักนิดว่าสินค้านั้นตอบโจทย์ความต้องการจริงหรือไม่ หรือเป็นเพียงการซื้อเพราะอารมณ์ชั่ววูบจากโปรโมชั่นและเนื้อหาที่ชวนตัดสินใจเร็วเกินไป อาจสร้างภาระทางการเงินโดยไม่จำเป็น และอย่าลืมตรวจสอบด้วยว่าสินค้ามีคุณภาพ ได้มาตรฐาน และคุ้มค่ากับราคาที่จ่ายไปหรือไม่ เพราะการคิดให้รอบคอบ อาจช่วยให้ได้สินค้าที่มีคุณภาพและมีความจำเป็นต้องใช้ ไม่ก่อให้เกิดขยะจากของที่ไม่ได้ใช้
อย่างไรก็ตาม เพื่อป้องกันไม่ให้ผู้บริโภคตกเป็นเหยื่อของการซื้อสินค้าออนไลน์ และได้ของไม่ตรงปก หรือได้ของไร้คุณภาพ ไม่เป็นไปตามโฆษณา ผู้บริโภคที่เลือกการสั่งซื้อแบบ เก็บเงินปลายทาง (COD) ยังมีสิทธิสำคัญที่ควรรู้ นั่นคือ “เปิดก่อนจ่าย” หากพบว่าสินค้า ไม่ตรงกับที่สั่ง ชำรุด หรือบกพร่อง ผู้บริโภค มีสิทธิไม่รับของและไม่ต้องจ่ายเงิน แต่หากเป็นกรณีเพียง “ไม่พอใจสินค้า” เช่น สีหรือแบบไม่ถูกใจ จะไม่เข้าข่ายคืนสินค้าได้
แม้จะมีผู้ประกอบการบางรายออกมาแสดงความเห็นสนับสนุนให้ยกเลิกระบบเก็บเงินปลายทาง โดยอ้างว่าผู้บริโภคจำนวนหนึ่งมักยกเลิกออร์เดอร์หรือปฏิเสธรับของภายหลัง แต่ต้องไม่ลืมว่า สิทธิในการตรวจสอบสินค้าก่อนจ่ายเงินนี้ คือกลไกปกป้องผู้บริโภคจากการ ถูกหลอกลวงทางออนไลน์ หากผู้ประกอบการค้าขายอย่างโปร่งใสและซื่อสัตย์ ก็ไม่จำเป็นต้องกังวลต่อสิทธิดังกล่าว เพราะความมั่นใจของผู้บริโภคคือรากฐานของการค้าขายที่ยั่งยืน
เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง
