ประกาศแล้ว! “คุมสัญญาห้องเช่า” ห้ามเก็บค่าน้ำ – ไฟเกินจริง

สภาผู้บริโภค จับมือ สคบ. คุมสัญญาห้องเช่า เปิดสูตรคิดค่าน้ำ ค่าไฟโปร่งใส รณรงค์ให้ประชาชนรู้สิทธิก่อนทำสัญญาไม่เป็นธรรม

“หน่วยละ 8 บาท” เป็นตัวเลขที่คนเช่าห้องเช่าจำนวนไม่น้อยคุ้นชินและเจ็บปวด เพราะแม้หน่วยงานรัฐอย่างการไฟฟ้านครหลวง (กฟน.) จะเรียกเก็บค่าไฟเฉลี่ยไม่ถึง 5 บาทต่อหน่วย แต่ผู้ประกอบการห้องเช่าจำนวนมากกลับเก็บเกินจริง 50 – 100% สคบ.ประกาศเป็นธุรกิจคุมสัญญา สภาผู้บริโภคแนะตรวจสอบก่อนเซ็นสัญญา พร้อมชง 4 ข้อเสนอรณรงค์ให้ประชาชนรู้สิทธิก่อนทำสัญญา

สัญญาห้องเช่าไม่เป็นธรรมปัญหาเรื้อรัง

ข้อมูลจากสภาผู้บริโภค ระบุว่า ระหว่างเดือนตุลาคม 2565 – มิถุนายน 2567 มีเรื่องร้องเรียนเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์และที่อยู่อาศัย 138 กรณี (12.63%) โดยมากกว่าครึ่งเป็นปัญหาหอพัก ห้องเช่าที่เรียกเก็บค่าน้ำค่าไฟแพงเกินจริง ซึ่งผู้เช่าส่วนใหญ่เป็น นักเรียน–นักศึกษา 88.9% กลุ่มที่มีรายได้จำกัดและแทบไม่มีอำนาจต่อรองในตลาดเช่าที่อยู่อาศัย

สถานการณ์ดังกล่าวสะท้อนว่า “ความไม่เป็นธรรม” ในระบบการเช่าที่พักยังคงฝังรากลึกในชีวิตคนรุ่นใหม่ โดยเฉพาะในเมืองใหญ่ที่ห้องเช่าและอพาร์ตเมนต์กลายเป็นบ้านหลังที่สองของคนวัยเรียนและวัยทำงาน ปัญหาเหล่านี้จึงต้องอาศัยกลไกทางกฎหมายเพื่อสร้างความสมดุลและคุ้มครองผู้เช่าจากการถูกเอารัดเอาเปรียบ

ภายใต้แรงกดดันจากเสียงร้องเรียน สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) ได้ประกาศใช้ “ประกาศคณะกรรมการว่าด้วยสัญญา เรื่อง การให้เช่าอาคารเพื่ออยู่อาศัยเป็นธุรกิจที่ควบคุมสัญญา พ.ศ. 2568” มีผลบังคับใช้ตั้งแต่ 4 กันยายน 2568 เพื่อป้องกันการเอาเปรียบผู้เช่าและสร้างมาตรฐานเดียวกันทั่วประเทศ

ชง 4 ข้อเสนอ คุมสัญญาห้องเช่า สร้างความเป็นธรรม

พรพรหม โอกุชิ ผู้ช่วยเลขานุการคณะอนุกรรมการด้านอสังหาริมทรัพย์และที่อยู่อาศัย กล่าวว่า ขอเรียกร้องให้รัฐออกมาตรการ “เชิงรุก” มากกว่า “เชิงรับ” โดยเฉพาะการเผยแพร่ แบบสัญญามาตรฐานฉบับย่อ ให้เข้าถึงได้ง่ายผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ เพื่อให้ผู้บริโภคตรวจสอบได้ด้วยตนเองก่อนเซ็นสัญญา

“ทุกวันนี้มีประกาศคุมสัญญาแล้ว แต่คนเช่าส่วนใหญ่ไม่รู้ว่ามีสิทธิอะไรบ้าง ผู้ประกอบการบางรายยังใช้ช่องว่างทางกฎหมายสร้างภาระให้ผู้บริโภค เราจึงเสนอให้รัฐจัดทำคู่มือเช็กสิทธิหอพัก และเผยแพร่สัญญามาตรฐานผ่านเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชันของรัฐ” พรพรหมกล่าว

ทั้งนี้ สภาผู้บริโภค ได้ทำหนังสือถึงสำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค เมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน 2568 เพื่อเสนอแนวทางการคำนวณค่าสาธารณูปโภคเพื่อให้การบังคับใช้กฎหมายมีประสิทธิภาพและเป็นธรรมทั้งต่อผู้เช่าและผู้ประกอบการ ซึ่งสอดคล้องกับข้อเสนอร่วมกันในที่ประชุมหารือที่ สคบ.ได้จัดขึ้นในวันที่ 24 และ 28 ตุลาคมที่ผ่านมา ดังนี้

 “สูตรคำนวณอัตราค่าบริการกระแสไฟฟ้า”

“สูตรคำนวณอัตราค่าบริการน้ำประปา“

สคบ.ติวเข้มกฎหมาย ธุรกิจ – ผู้บริโภคต้องรู้

ทั้งนี้ เมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน 2568 สคบ.ได้จัดเวทีซักซ้อมความเข้าใจประกาศคณะกรรมการว่าด้วยสัญญา เรื่อง การให้เช่าอาคารเพื่ออยู่อาศัยเป็นธุรกิจที่ควบคุมสัญญา พ.ศ. 2568 เพื่อให้ความรู้แก่ผู้ประกอบธุรกิจและประชาชนทั่วไปเกี่ยวกับการบังคับใช้ “ประกาศคณะกรรมการว่าด้วยสัญญา เรื่อง การให้เช่าอาคารเพื่ออยู่อาศัยเป็นธุรกิจที่ควบคุมสัญญา พ.ศ. 2568” โดยสาระสำคัญของกฎหมายใหม่มีดังนี้

• ห้ามเรียกเก็บค่าน้ำ ค่าไฟเกินกว่าอัตราที่การไฟฟ้าและการประปากำหนด พร้อมจัดทำ “สูตรคำนวณมาตรฐาน” ให้ใช้ทั่วประเทศ
• ต้องระบุสูตรคำนวณอย่างชัดเจนในสัญญา
• ห้ามเรียกเก็บเงินประกันหรือค่าเช่าล่วงหน้าเกิน 3 เดือน
• ข้อความใดในสัญญาที่ฝ่าฝืนประกาศ ถือว่า “ไม่มีผลทางกฎหมาย”
• ครอบคลุมทั้งสัญญาเช่าแบบปกติและสัญญาเช่าแบบอิเล็กทรอนิกส์ (ออนไลน์)

สำหรับสูตรคำนวณมาตรฐาน ที่สคบ. จะประกาศนั้น สอดคล้องกับข้อเสนอของสภาผู้บริโภค และเป็นไปตามข้อสรุปที่ประชุมหารือที่ สคบ.ได้จัดขึ้นในวันที่ 24 และ 28 ตุลาคมที่ผ่านมา

ภายใต้ประกาศฉบับใหม่ หากผู้ประกอบการกำหนดเงื่อนไขในสัญญาที่ขัดต่อข้อกำหนดของ สคบ. เช่น เก็บค่าไฟเกินจริง หรือเรียกเก็บเงินประกันล่วงหน้าเกิน 3 เดือน แม้ผู้เช่าจะเซ็นยินยอม ก็ถือว่าไม่มีผลทางกฎหมาย
นั่นหมายความว่า ผู้เช่าสามารถใช้ประกาศฉบับนี้เป็น “เกราะคุ้มกัน” ทางกฎหมายได้

สคบ.เตรียมเผยแพร่ “แบบสัญญามาตรฐานหอพัก” ให้ดาวน์โหลดได้ทางเว็บไซต์ พร้อมจัดเจ้าหน้าที่ประจำจังหวัดให้คำปรึกษาเรื่องสัญญาเช่า โดยมีเป้าหมายให้ภายในปี 2569 หอพักทั่วประเทศต้องใช้สัญญารูปแบบเดียวกัน

สำหรับผู้เช่าที่โดนเอาเปรียบ สภาผู้บริโภคแนะนำ 3 ขั้นตอนง่าย ๆ สำหรับผู้เช่าหอพัก ดังนี้

1. ตรวจสอบสัญญา ต้องมีอัตราค่าน้ำ–ค่าไฟ ระบุวิธีคำนวณชัดเจน
2. เก็บหลักฐาน เก็บใบเสร็จและรูปมิเตอร์ไว้ทุกครั้ง เพื่อใช้ยืนยันหากถูกเก็บเกินจริง
3. ร้องเรียนทันที หากพบการเก็บเกินราคาหรือมีสัญญาไม่เป็นธรรม สามารถร้องเรียนออนไลน์ผ่านเว็บไซต์ของสภาผู้บริโภค หรือ โทรสายด่วน 1502

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

เมื่อสัญญาเช่าไม่เป็นธรรม! พะเยาเปิดโมเดลใหม่ – ขอนแก่นเดินหน้าปรับเกมหอพัก

ดันแก้ 4 ปัญหาหลักผู้บริโภค ปี 69 โกงออนไลน์ – ขนส่งทั่วถึง – สัญญาหอพัก – สายสื่อสาร